1997 Gii Nobel Thuc V Ai???

1) Steven Chu - gio s i hc Standford, Tin s William Philips v Gio s Cohen-Tannoudji:
 l ba nh khoa hc cng nhn gii Nobel Vt L nm nay. Cng trnh nghin cu ca h l khm ph v c ch bt nguyn t dng chuyn ng. Cc nh vt l ny  dng nhiu chm tia laser bn n mt phn t kh t nhiu hng khc nhau v buc phn t ny khng th chuyn ng c na. Kt qu l phn t kh lm lnh i, v iu ngc nhin l nhit  ca chng ta c th xung n mt phn triu ca  khng tuyt i (0K=-273 C). T kt qu ny, mt dng vt cht mi ra i: dng vt cht c c c tn l Bose-Einstein m nh bc hc Einstein  d bo v s tn ti ca chng cch nay ng 72 nm. Tht ra, theo ngun tin AFP, t nm 1986 cc nh khoa hc ti vin hn lm khoa hc Nga do nh Vt L Vladilen Letokhop ng u cng  t c kt qu tng t khi h dng cc kh siu lnh (thay v dng tia laser)  lm chm li hot ng ca cc phn t vt cht. Tuy nhin, gii Nobel Vt L  khng may mn thuc v h!

2) Jens Skou - gio s i Hc Aarkus, Paul Boyer - gio s i Hc California v John Walker - chuyn vin phng th nghim sinh hc nguyn t. Mt loi Enzyme c chc nng tp trung v thu ht cc nguyn t Potascium v Sodium phn tn trong c th  (r)c gio s Jens Skou pht hin t nm 1957. Pht hin ca ng cng c gi tr hn khi hai nh ha hc Paul Boyer v John Walker nghin cu thnh cng c ch tch ly nng lng ca phn t Adenosine Triphosphate. Chnh c ch ny  iu hnh s sng ca mi c th sinh vt. Gii thng Nobel Ha Hc  thuc v c ba nh khoa hc ny.

3) Stanley B.Prusiner - gio s i Hc California.
Cng trnh nghin cu ca ng lm xut hin mt thut ng mi trong ngnh y: "Prion". Prion dng  ch cc ht protein trong c th b nhim trng. Nu cc ht protein ny nm trong phn m ca no, s dn n cc loi bnh lin quan n thn kinh nh: bnh in, bnh Alzheimer, bnh b di v mt ng... ng cng pht hin ra c ch ly lan t protein  dng c tnh sang lnh tnh. C ch ny  thc y cc dng bnh thn kinh thm trm trng. Stanley B.Prusiner c nhn gii Nobel y hc v t kt qu nghin cu ca ng, cc dc s  c c s  ch to nhng loi thuc chng li qu trnh hnh thnh cc "Prion".

4) Robert Merton - gio s i Hc Harvard v Myron Scholes - gio s i hc Standford.
Tn tui hai ng gn lin vi cm t "Gi tr thnh t pht sinh" (derivative) trong giao dch ca cc th trng chnh khong trn th gii. Hai ng   xut cc ch s  nh gi mt cch kh chnh xc "sc khe" ca nn kinh t mi nc. Cc ch s ny cn l cng c ti chnh mi v cng l phng php qun l cc ri ro c th xy n trn mt th trng chng khon. Hai ng l nhng ngi th 40 v 41 c nhn gii Nobel Kinh T t nm 1969 cho n nay.

5) Jody Williams - gim c t chc cu tr nhn o. Gii Nobel Ha Bnh nm nay  thuc v mt ph n ngi M. T hn su thng nay, b l ngi  xng thc y hot ng "chin dch quc t cm mn" (ICBL). Chin dch ny ban u ch vn vn c 3 ngi tham gia. Nhng v sau,  c hn 1000 nhm v gn 100 chnh ph ca cc nc trn th gii hng ng. Hin nay, mi nm trn th gii c khong 26 ngn ngi b st hi hoc thng tch do mn. Chin dch quc t chng mn ang phi ng u vi 110 triu qu mn nm ri rc khp ni trn th gii, gy ra hu qu l c sau 20 pht, c mt ngi thit mng v mn.

6) Dario Fo - nh vit kch ngi , ng vin ng cng sn ti lp . ng  nhn gii Nobel Vn Chng nm nay vi cng trnh sng tc  s: tc gi ca 70 v kch c trnh din  hn 60 nc vi khong 3500 bui biu din c khn gi hoan nghnh nhit lit. Tc phm ca ng mang m tnh hi hc,  cao phm cht u tranh chng li p bc. ng ng v pha nhng ngi lao ng ngho kh, v th khi nhn gii Nobel, ng c gi vi ci tn kh di v thn mt "Dario Fo, nh vit kch ca nhn dn".

Hong Trn
(trch dch v bin son)


Ht Bi Lc Lng

Ai ht bi lc lng
Phiu du sut thng ngy
Ng rng  ngui ngoai
Nhng cn m tht di.

Ai ht bi ban mai
Long lanh theo si nng,
Mi si di si vn
Mt gic mng mang manh.

Ai ht bi hin lnh
Phiu bng theo ngn gi
T bn t sang n
Ging t mng i ni.

Ai ht bi chi vi
Theo ma bay bay mi
Bi ma ha ma bi
Do khc nhc tuyt vi

V H

Trang K